भीएआर के हो ? विश्वकप फुटबलमा भीएआर प्रविधिले विवाद बढायो !

काठमाडौं – विश्वकपमा भीएआर शब्द अहिले लोकप्रिय छ । सन् २०१८ मा ‘इन्टरनेसनल फुटबल एसोसिएसन बोर्ड’ले भीएआर पद्धतिलाई खेलको कानुनकै रूपमा अवलम्बन गरिसकेको छ । ‘भिडियो असिस्टेन्स रेफ्री (भीएआर)’ पद्धतिअन्तर्गत मुख्य रेफ्रीले भिडियो फुटेज हेरेर खेलको समीक्षा ‘रिभ्यु’ गर्न सक्छ । 

मुख्यतः चार अवस्थामा भीएआर प्रयोग गरिन्छ:

१) गोल भएको हो कि हैन भनेर बुझ्न ।

२) पेनाल्टीको निर्णय लिनुपर्दा ।

३) रेडकार्ड देखाउने अवस्था आएमा ।

४) रातो र पहेँलो कार्ड पाउनुपर्ने व्यक्ति को हो भनेर चिन्न ।

भीएआर के हो ? विश्वकप फुटबलमा भीएआर प्रविधिले विवाद बढायो !

अन्तर्राष्ट्रिय खेलका लागि भीएआर पहिलोपटक इङ्ल्यान्डमा प्रयोग भएको थियो । सन् २०१७ मा ‘थ्री लायन्स’ र जर्मनी बीचको खेलमा यो नियमको प्रयोग भयो । चलिरहेको विश्वकपमा भीएआर पद्धतिको थुप्रैपटक प्रयोग भइसकेको छ । रेफ्रीले मैदानमा हुने विभिन्न आलोचनालाई समाधान गर्न भीएआर पद्धति प्रयोग गरिरहेका छन् ।

१५ जुन २०१८ को विश्वकपमा पहिलो भीएआर पोर्चुगल र स्पेनको खेलमा प्रयोग गरिएको थियो । डिएगो कोस्टाको गोलमा रेफ्रीले यो प्रविधि प्रयोग गरे । यसै विश्वकपमा जुन १६ का दिन फ्रान्स र अस्ट्रेलियाको खेलमा भीएआर हेरेर पेनाल्टी दिइएको थियो ।

विश्वकप फुटबलमा भीएआर प्रविधिले विवाद बढायो !

रसियामा जारी विश्वकप फुटबलमा नयाँ प्रविधिको प्रयोग गरियो, भिडियो असिष्टेन्ट रेफ्रि (भीएआर) । रसिया विश्वकपमा फिफाले नयाँ प्रविधिको प्रयोग गर्दै खेललाई अझ स्वच्छ बनाउने प्रयास गरेको छ ।

सन् २०१७ मा भएको फिफा कन्फिडेरेसन कपमा भीएआर प्रविधि परीक्षण गरिएको थियो । विश्वकपकै लागि लक्षित गर्दै फिफाले कन्फिडेरेसन कपमा भिएआरको परिक्षण गरेको थियो ।

फिफाले ४ वर्ष अगाडि ब्राजिलमा भएको विश्वकप फुटबलमा गोल लाइन प्रविधिको प्रयोग गरेको थियो । भीएआर मैदानमा खेलाडीले गरेका अन्जानमा भएको गल्ती केलाउने मुख्य माध्यम हो । यसमा खेलाडीले गरेका गल्तीलाई दोहोर्याएर हेर्न सकिन्छ । खेलको दौरानमा खेलाडीले फल गरेको हो कि होइन भिडियो हेरेर त्यहिअनुसारको निर्णय रेफ्रिले लिने गर्दछन् ।

भीएआर प्रविधि प्रयोगले खेल स्वच्छ हुन सघाएको छ । तर, पनि यसको खेलैपिच्छे  विवाद हुने गरेका छन् । पछिल्लो समय भिएआर प्रविधिको कारण पेनाल्टी र पहेंलो कार्ड बढी प्रयोग भएको छ ।

प्रि-क्वाटरफाइनलमा ब्राजिलका स्टार खेलाडी नेयमार मैदानमा लडेको अवस्थामा मेक्सिकोका खेलाडी म्यानुअल लायुनले बल खोस्ने बेला टेकेका थिए । नेयमारले आफुलाई टेकेको र सहनै नसक्ने गरि चोट लागेको भन्दै मेक्सिकोका खेलाडीमाथि कार्डको अपिल गरेका थिए । तर, भीएआर र म्याच रेफ्रिले त्यस्तो फल नभएको निष्कर्ष निकालेका थिए । यो विषयलाई लिएर सामाजिक सञ्जालमा नेयमारले अभिनय गरेको आरोप उनीमाथि लागेको थियो ।

त्यस्तै, ब्राजिलकै अर्को कोस्टारिकासँगको खेलमा नेयमार कोस्टारिकाको डि बक्स भित्र लडेपछि रेफ्रीले ब्राजिललाई पेनाल्टी दिएका थिए । तर, रेफ्रीले भीएआर रिभ्युपछि उक्त पेनाल्टी रद्द गरेका थिए ।

भीएआर बारे यस्तो भन्छन् रेफ्री र खेलाडी

भीएआर बारे विभिन्न किसिमका प्रतिक्रिया आइरहेका छन् । यस्तै प्रतिक्रियाहरु खेलाडी र रेफ्रीहरुले पनि रहेका छन् । यसैबीच युरो कपका आधिकारिक रेफ्री मार्क क्लेटेनबर्गले भनेका छन् “भीएआरलाई लिएर इंग्ल्यान्डको एफए क्लबले गरेको प्रतियोगिताको अन्त्यमा धेरै नकारात्मक कुरा भयो ।”

उनले अगाडि भने “तरपनि फिफाले यसको प्रयोग राम्रोसँग गर्नेछ उसले २ वर्ष अगाडि नै यसको सफल परीक्षण गरिसकेको छ ।” त्यस्तै, स्पेनका कप्तान सर्जियो रामोसले भीएआरबारे भनेका छन् “भीएआरले हामीलाई बचाउँदैन, यसले मात्र सत्य कुरा देखाउँछ ।”

यस्तै, जर्मनीका फुटबलर सामी खादिराले भनेका छन् “फुटबलले पनि भावनाहरु बोकेको हुन्छ तर, अहिले खेलाडीलाई गोल सेलिबे्रशन गर्ने वा नगर्ने भन्ने नै थाहा हुँदैन् त्यो भनेको फुटबलको मृत्यु हो ।”

इटालीका फुटबल रेफ्री निकोला रिजोली भन्छन्, “प्रविधिले गल्ती रोक्दैन्, त्यो असम्भव छ । यसले गल्ती हुनबाट रोक्ने मात्र हो ।”